- Anestezi Nedir?
- Anestezinin Kaç Çeşidi Vardır ve Çeşitleri Nelerdir?
- Anestezi Kimlere Uygulanabilir, Kimlere Uygulanamaz?
- Ameliyatın Lokal Anesteziyle Mi Yoksa Genel Anesteziyle Mi Yapılacağı Nasıl Belirlenir?
- Anestezi Miktarı Nasıl Belirlenir?
- Anestezi Almadan Önce Ne Yapılmalıdır?
- Anestezinin Yan Etkileri Nelerdir?
- Anestezi Sonrası Nelere Dikkat Etmelidir?
Anestezi Nedir?
Anestezi, cerrahi müdahaleler sırasında hastanın ağrı hissetmesini engelleyen bir tıbbi işlemdir. Bu işlem, hastanın bilincini kapatarak veya vücudun belirli bir bölgesini uyuşturarak ağrıyı önler. Anestezi, cerrahi müdahaleler ve diğer tıbbi işlemler sırasında hastanın konforunu sağlar.
Anestezinin Kaç Çeşidi Vardır ve Çeşitleri Nelerdir?
Anestezi; genel anestezi ve lokal anestezi olarak 2 çeşit türe sahiptir.
- Genel Anestezi: Genel anestezik etkili ilaçların santral sinir sistemi üzerindeki deprese edici, baskılayıcı etkilerinden yararlanılır. Hastanın yaşam fonksiyonlarında bir değişiklik olmadan geçici bilinç kaybı, refleks aktivitede azalma, ağrı duyusunun kaybı sağlanır. Bunun yanında kas gevşemesi de genel anestezinin bir komponentidir. Bu da ilaçlarla sağlanır.
- Lokal Anestezi: Vücudun belirli bir bölgesinde sinir iletiminin geçici olarak durdurulması ile elde edilir. Bilinç kaybı olmaz.
Lokal anestezinin de çeşitleri vardır. Bunlar;
- Yüzeyel Anestezi: Endoskopik girişimler öncesinde, kulak-burun-boğaz muayenelerinde, göz muayenelerinde topikal (ilaçların deriye, mukozaya uygulanması ) olarak kullanılır.
- İnfiltrasyon Anestezi: Enjektörle küçük miktarda lokal anestezik madde enjekte edilerek küçük bir bölgede anestezi oluşturulur.
- Sinir Bloklar: İki grup vardır.
- Santral Blok: Spinal ve Epidural olarak 2 ye ayrılır.
- Spinal Anestezi Nedir?: Bel bölgesine yapılan bir enjeksiyon ile omuriliği çevreleyen sıvıya anestezik ilaç verilerek yapılan bir anestezi türüdür. Belden aşağısındaki bölgenin geçici olarak uyuşmasını sağlar. Genellikle sezaryen doğum veya alt vücutta yapılan cerrahi müdahalelerde kullanılır. Hızlı etkisi ve derin uyuşma sağlaması nedeniyle sıkça tercih edilir.
- Epidural Anestezi Nedir?: Omurilik çevresindeki epidural boşluğa yerleştirilen ince bir kateter aracılığıyla kontrollü bir şekilde anestezik ilaç verilerek gerçekleştirilen bir yöntemdir. Doğum sırasında ağrı kontrolü için yaygın olarak kullanılır. Hastanın bilinci açık kalırken ağrıyı hafifletir.
- Periferik Blok: Periferde bulunan sinir köklerine lokal anestezik madde enjekte edilir. (Axiller, Brakial blok gibi)
- Santral Blok: Spinal ve Epidural olarak 2 ye ayrılır.
Doğru anestezi türü, hastanın sağlık durumu ve yapılacak işlemin özelliklerine göre anestezi uzmanı tarafından belirlenir.
Anestezi Kimlere Uygulanabilir, Kimlere Uygulanamaz?
Sağlıklı bireyler, ameliyat öncesi tetkikleri uygun olan kişiler ve cerrahi işlem gerektiren hastalar anestezi alabilir.
Kalp, akciğer ya da böbrek yetmezliği gibi ciddi sağlık sorunları olanlar, ağır alerjik reaksiyon geçmişi olanlar ve bazı hamilelik durumları anestezi açısından risk taşıyabilir. Bu hastalar için özel bir değerlendirme yapılması gereklidir.
Ameliyatın Lokal Anesteziyle Mi Yoksa Genel Anesteziyle Mi Yapılacağı Nasıl Belirlenir?
Ameliyatın türü, süresi, hastanın sağlık durumu ve kullandığı ilaçlar dikkate alınarak lokal yada genel anestezi tercih edilir.
Anestezi Miktarı Nasıl Belirlenir?
Anestezi miktarı; hastanın yaşı, kilosu, sağlık durumu ve yapılacak olan ameliyatın türüne göre anestezi uzmanı tarafından belirlenir. Her hastaya özel bir plan yapılır ve güvenli dozda anestezi uygulanır.
Anestezi Almadan Önce Ne Yapılmalıdır?
Hazırlıklar, anestezi sürecinin sorunsuz geçmesi ve olası komplikasyonların önlenmesi için büyük önem taşır.
- 6-8 saat öncesinden yemek ve suyun kesilmesi gerekmektedir.
- Tıbbi geçmişin anestezi uzmanı ile paylaşılması gerekmektedir. Alerjiler, kronik hastalıklar gibi bilgiler oldukça önemlidir.
- İlaç kullanımına dikkat edilmelidir. 'Kan sulandırıcı' gibi ilaçlar kullanıyorsanız anestezi öncesi kullanımının durdurulması gerekmektedir. Doktorunuza danışarak hangi ilaçları almanız gerektiğini öğrenmelisiniz.
- Anestezi öncesinde alınan bitkisel takviyeler varsa, bu takviyeler kesilmelidir. Özellikle kanı sulandıran bitkisel ürünler ciddi sorunlara yol açabilir.
- Anesteziden önceki dönemde sigara ve alkol kullanımını bırakmak, anestezinin risklerini azaltır ve ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırır.
- Oje ve makyaj, cilt ve tırnakların oksijen durumu hakkında anestezi uzmanına bilgi verebilir. Bu nedenle anestezi öncesinde oje silinmeli ve makyaj temizlenmelidir.
Anestezinin Yan Etkileri Nelerdir?
Anestezi, genel olarak güvenli bir tıbbi uygulama olsa da bazı yan etkiler meydana gelebilir. Yan etkiler, kullanılan anestezi türüne ve hastanın sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir.
- Mide Bulantısı ve Kusma: Genel anestezi sonrasında sık görülen bir yan etkidir. Genellikle ameliyattan sonra ilk birkaç saat içinde geçer.
- Baş Dönmesi ve Sersemlik: Anestezi sonrası hastalarda geçici baş dönmesi veya bilinç bulanıklığı olabilir.
- Boğaz Ağrısı: Genel anestezi sırasında kullanılan entübasyon tüpü, boğazda tahrişe neden olabilir.
- Kas Ağrıları: Özellikle genel anestezi sırasında kullanılan kas gevşeticiler nedeniyle ameliyat sonrası kas ağrıları hissedilebilir.
- Düşük Tansiyon ve Kalp Problemleri: Bazı hastalarda tansiyon düşüklüğü veya kalp ritmi ile ilgili problemler ortaya çıkabilir.
- Uzun Süreli Bilinç Bulanıklığı: Yaşlı hastalarda nadiren, genel anestezi sonrası birkaç gün süren bilinç bulanıklığı meydana gelebilir.
Anestezi uzmanı, ameliyat öncesi riskleri değerlendirerek uygun önlemleri alır ve bu yan etkileri minimuma indirir.
Anestezi Sonrası Nelere Dikkat Etmelidir?
- Uyanma süreci boyunca tıbbi gözetim altında olmak
- Yataktan aniden kalkmamak, baş dönmesi riskine karşı dikkatli olmak
- Doktorun önerdiği hafif yiyecekler tüketmek
- Mide bulantısı, şiddetli ağrı ya da başka yan etkiler yaşanırsa hemen doktora başvurmak
