GİS kanamaları acil servise en sık başvuru sebeplerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Genellikle halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi veya bayılma gibi çeşitli semptomlarla birlikte görülmektedir.
GİS Kanamaları Nelerdir?
Gastrointestinal sistem (GİS) kanamaları genel olarak üst GİS ve alt GİS kanamaları olarak iki gruba ayrılır.
Üst ve Alt Gastrointestinal Sistemdeki Belirtileri
Siyah renkli, kötü kokulu dışkılama, kahve telvesi şeklinde kusma veya kanlı kusma, üst GİS kanaması belirtisi iken, parlak kırmızı renkli dışkılama alt GİS kanaması belirtisidir.
Bunun yanında, kanama miktarı az ise kendini dışkıda gizli kan pozitifliği, demir eksikliği, halsizlik, yorgunluk ile belli edebilir. Dışkıda gizli kan pozitifliği özellikle 40 yaşın üzerindeki erkeklerde ve menopoz sonrası kadınlarda gastrointestinal kanserlerin ilk belirtisi olabilir.
Kanamaların %80-85'i üst GİS kanamalarıdır. Bu vakaların %80'inde kanama kendiliğinden durmakta, %20'sinde ise kanama devam etmekte veya tekrarlanmaktadır.
Üst GİS Kanamaları Sebepleri Nelerdir?
Mide ülseri, oniki parmak bağırsağı ülseri, eroziv gastrit, özofajit, yemek borusu varisleri, öğürmeye bağlı yemek borusunun alt ucundaki sıyrıklar, mide ve onikiparmak bağırsağındaki erozyonlar, yemek borusu, mide veya onikiparmak bağırsağı tümörler, nadiren de olsa yemek borusu ülserleri, midedeki damar yırtıkları üst GİS kanamaları sebepleri arasında olabilir.
Alt GİS Kanamaları Sebepleri Nelerdir?
Hemoroid, anal fissür, anal fistül, barsağın divertiküler hastalığı, bağırsaktaki damarsal anormallikler, bağırsak polipleri, bağırsak tümörleri, bağırsağın iltihabi hastalıkları, nadiren de olsa, bağırsağın yeterince beslenememesi sonucu oluşan kolitler, radyasyon tedavisine bağlı kolitler alt GİS kanamaları sebepleri arasında olabilir. Alt GİS kanamalarının büyük çoğunluğu (%80) 24-48 saat içinde kendiliğinden durmaktadır.
GİS Kanama belirtilerinin erken şekilde tespit edilmesi ve gereken müdahalelerin yapılması hastanın ileride daha büyük sorunlarla karşılaşmaması adına önemlidir.
GİS Kanamalarında Müdahale Nasıl Olmalı?
Acil serviste öncelik hava yolu, solunum ve dolaşım stabilizasyonu ile sıvı - kan resüsitasyonun başlanması olmalıdır.
Üst GİS kanamalarında Endoskopi, alt GİS kanamalarında da Kolonoskopi mutlaka yapılmalıdır. Endoskopi üst GİS kanamalarda hem tanı hem tedavi aracıdır. Zamanlamasıyla ilgili kesin kurallar olmamakla birlikte 24 saat içinde yapılması önerilmektedir.
Endoskopik tedavilerin yetersiz kaldığı hallerde anjiyografik girişimler ve cerrahi etkin rol oynamaktadır.
Riskli endoskopik bulguları olan, endoskopik tedavi imkanı olmayan veya kanaması endoskopik tedaviye rağmen tekrarlayan hastalarda cerrahi tedavi düşünülebilir.
