Katarakt Nedir?
Katarakt, göz merceğinin (lens) saydamlığını kaybetmesiyle ortaya çıkan ve görme yetisini olumsuz etkileyen bir göz rahatsızlığıdır. Normalde berrak olan göz merceği, katarakt geliştiğinde bulanıklaşır ve bu durum, ışığın retinaya doğru şekilde ulaşmasını engelleyerek görme kalitesinde bozulmalara yol açar. Genellikle yaşlanma ile ilişkilendirilen bu durum, dünya genelinde en sık rastlanan görme kaybı nedenlerinden biridir. Ancak, katarakt her yaşta gelişebilir ve çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
Katarakt Belirtileri Nelerdir?
Kataraktın belirtileri genellikle yavaş ilerler ve zamanla şiddetlenir. En yaygın belirtisi, bulanık veya puslu görmedir. Bu, özellikle uzak mesafeye bakarken ya da parlak ışıkta daha belirgin hale gelir. Göz merceği saydamlığını kaybettikçe, hastalar görme keskinliğinde azalma hisseder ve renkler solgun veya sarımsı görünmeye başlar. Bir diğer yaygın belirti, gece görüşünde zorluk ve ışıklara karşı artan hassasiyettir. Hastalar, araba farları veya sokak lambaları gibi ışık kaynaklarının etrafında haleler görmeye başlayabilir. İlerleyen aşamalarda, çift görme (tek gözle bakıldığında) ve gözlük numaralarının sık sık değişmesi gibi problemler de ortaya çıkabilir. Kataraktın ileri seviyelerinde, günlük aktiviteleri yerine getirmek zorlaşır ve görme kaybı belirgin hale gelir.
Katarakt Nedenleri Nelerdir?
Kataraktın oluşumuna birçok farklı neden yol açabilir. En yaygın sebep, yaşlanma sürecidir. Yaşlandıkça göz merceğinde doğal olarak biriken proteinler, zamanla bulanıklığa neden olur ve bu durum kataraktın en sık rastlanan formunu oluşturur. Genetik faktörler de katarakt riskini artırabilir; ailede katarakt geçmişi olan bireylerde, bu rahatsızlık daha erken yaşlarda ortaya çıkabilir. Gözde meydana gelen travmalar, yaralanmalar veya yanıklar gibi fiziksel hasarlar da katarakt gelişimini tetikleyebilir. Ayrıca, diyabet ve yüksek tansiyon gibi sistemik hastalıklar, göz merceğinde hasara yol açarak katarakt riskini artırır. Uzun süreli kortikosteroid kullanımı, özellikle inflamatuar hastalıkların tedavisinde yaygın olan bu ilaçlar, gözde katarakt gelişimini hızlandırabilir. Uzun süreli ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalma da göz merceğinde oksidatif strese neden olarak katarakt oluşumunu destekleyebilir. Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, vücutta oksidatif stresin artmasına neden olarak katarakt riskini artıran diğer önemli faktörlerdir. Ayrıca, bazı bebekler doğuştan kataraktla dünyaya gelebilir; bu durum genetik bozukluklar, annenin hamilelik sırasında geçirdiği enfeksiyonlar veya belirli ilaçların kullanımı gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Bu nedenlerin bilinmesi, kataraktın önlenmesi ve erken teşhisi açısından büyük önem taşır. Özellikle risk grubunda yer alan bireylerin, düzenli göz kontrolleri yaptırması ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemesi katarakt gelişimini geciktirebilir veya önleyebilir.
Katarakt Tedavisi Nasıldır?
İlaç tedavisi ile önlenemez veya tedavi edilemez. Katarakt tedavisinde tek yöntem cerrahi müdahaledir. Katarakt cerrahisi, bulanıklaşmış göz merceğinin çıkarılarak yerine yapay bir lens yerleştirilmesini içerir. Katarakt cerrahisiyle, yeterli donanım ve tecrübe ile düşük risk ve başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Kataraktın ilerlemesini durdurmak veya tamamen tedavi etmek için başka bir yöntem bulunmamaktadır.
Gözlük veya lens kullanımı, kataraktın ilerlemesini durdurmasa da görme sorunlarını geçici olarak hafifletebilir. Ancak, kataraktın görme yetisini ciddi şekilde etkilemeye başladığı durumlarda cerrahi müdahale kaçınılmaz hale gelir. Bu nedenle, düzenli göz muayeneleri ile kataraktın erken teşhisi ve zamanında tedavisi büyük önem taşır.
Hangi Anestezi Yöntemi Kullanılır ve Ameliyat Ne Kadar Sürmektedir?
Genellikle lokal anestezi altında yapılır ve işlem süresi yaklaşık 15-30 dakika sürer. Ancak hazırlıklar ve ameliyat sonrası gözün kapatılması gibi işlemlerle toplam süre 1 saati bulabilir.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir ve ameliyat sonrası görme kalitesinde hızlı bir iyileşme yaşarlar.
Ameliyat sonrası tam iyileşme süreci birkaç hafta sürebilir ve bu süre zarfında hastaların doktor tavsiyelerine uyması önemlidir.
Katarakt Tekrarlayabilir Mi?
Katarakt ameliyatı sonrasında doğal göz merceği çıkarıldığından, katarakt tekrar oluşmaz. Ancak, nadir durumlarda, lensin yerleştirildiği zarın bulanıklaşması (sekonder katarakt) meydana gelebilir. Bu durum, lazer tedavisi ile kolayca düzeltilebilir.
