Kuduz, genellikle enfekte hayvanların ısırması veya tırmalaması yoluyla insanlara bulaşan, ölümcül bir viral enfeksiyondur. Evcil ve vahşi hayvanlarda görülen zoonoz bir hastalıktır. Kuduz virüsü, merkezi sinir sistemini etkileyerek beyin iltihabına neden olur ve tedavi edilmezse neredeyse her zaman ölümle sonuçlanır.
Kuduz Nasıl Bulaşır?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), kuduz hastalığını dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalıklarından biri olarak kabul etmektedir. Kuduz, genellikle kuduz bir hayvanın tükürüğünde bulunan virüsün, ısırık veya açık yara yoluyla insan vücuduna girmesiyle bulaşır. Hastalığın bulaşma yolları ve önlenmesi konusunda halk sağlığı yetkilileri önemli bir rol oynar.
En yaygın bulaşma yolu, kuduz bir hayvanın ısırığıdır. Köpekler, kediler, yarasalar ve tilkiler en sık kuduz taşıyan hayvanlardır. Tırmalama sırasında açık yara oluşmuşsa hayvanın tırmalaması da virüsün bulaşmasına neden olabilir. Ek olarak; organ nakil durumlarında enfekte organların nakliyle de kuduz bulaşabilir.
Kuduz Belirtileri Nelerdir?
Kuduzun belirtileri genellikle 1-3 ay içinde ortaya çıkar, ancak bu süre birkaç gün ile birkaç yıl arasında değişiklik gösterebilir. Hastalığın belirtileri ortaya çıktıktan sonra, hastalık neredeyse hem hayvanlar hem de insanlar için ölümcüldür.
Kuduzun belirtileri arasında; baş ağrısı, ateş, genel halsizlik, öksürük, ısırılan bölgede uyuşma-karıncalanma, ağızda köpürme, yutma güçlüğü, su korkusu (hidrofobi), saldırganlık, anormal davranışlar ve bilinç bulanıklığı görülmektedir.
Hastalığın Tanısı Nasıl Konulur?
Kuduz hastalığının kesin tanısı laboratuvar teşhisiyle konulmaktadır.
Kuduz Hastalığı Önlenebilir Mi?
Doğru aşılama ve bilinçlendirme programları ile kuduz hastalığı %100 önlenebilir. Kuduz ölümcül bir hastalık olmasına rağmen, virüse maruz kalmadan önce alınabilecek koruyucu önlemler ve maruz kalındıktan sonra uygulanabilecek sağlık kuruluşunda planlanan kuduz profilaksisi (kuduz aşısı vb.) uygulamaları ile kuduz hastalığının önlenmesi mümkündür.
Kuduz Riskli Temasa Neden Olan Hayvanlarda Gözlem Süresi Ne Kadardır?
Temas sonrası yapılması gereken gözlem süreleri önemlidir. Kedi ve köpekler, kuduz virüsünün yayılmasında en yaygın hayvan türleridir. Eğer kuduz riski taşıyan bir kedi veya köpek tarafından ısırıldıysa kedi ve köpekler 10 gün boyunca gözlem altında tutulmalıdır. Kedi ve köpek dışındaki hayvanlar (örneğin, yarasalar, tilkiler, rakunlar) kuduz riski taşıyabilir, ancak bu hayvanlar için gözlem süresi önerilmez. Bu tür hayvanlarla temas durumunda, hemen tıbbi yardım alınmalıdır.
Kuduzla mücadele konusunda güçlü bir istek ve etkili aşılar mevcut olsa bile, kuduzun önlenmesi ve kontrolü sürdürülebilir bir çaba gerektirir.
