Organ bağışında bulunmak; kişinin rızasına bağlıdır ve genellikle resmi bir kayıt veya bağış kartı ile beyan edilir.
Ülkemizde organ bağışı süreci, Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmekte olup, bağışçıların ve ailelerinin rızası önemle gözetilmektedir. Organ bağışı yapmayı düşünen bireyler, sağlık kuruluşlarına başvurarak detaylı bilgi alabilir ve kayıt işlemlerini gerçekleştirebilirler.
Organ Bağışı Nedir?
Bir kişinin sağlıklı olduğu dönemde veya yaşamını yitirdikten sonra, organlarını ihtiyacı olan başka bireylerin tedavilerinde kullanılması için nakledilmek üzere bağışlaması işlemidir. Bu bağışı yapan kişiye "Donör" adı verilmektedir.
Organ bağışı, birçok hayatı kurtarabilir ve sağlık sorunlarıyla mücadele eden hastaların yaşam kalitesini artırabilir.
Hangi Organlar Bağışlanabilir?
Organ bağışı, hayattayken ve yaşamını yitirdikten sonra yapılabilecek farklı organları kapsar.
Hayattayken Bağışlanabilecek Organlar:
- Böbrek: İnsanlar bir böbreğiyle sağlıklı bir şekilde yaşamını sürdürebilir, bu nedenle diğer böbrek ihtiyaç duyan bir hastaya bağışlanabilir.
- Karaciğerin Bir Kısmı: Karaciğer kendini yenileyebilen bir organ olduğu için, bir kısmı canlı donör tarafından bağışlanabilir.
Yaşamını Yitirdikten Sonra Bağışlanabilecek Organlar:
- Kalp
- Akciğerler
- Karaciğer
- Böbrekler
- Pankreas
- İnce Bağırsak
- Ayrıca, kornea, kemik, deri ve diğer bazı dokular da yaşamını yitirdikten sonra bağışlanabilir.
Kimler Organ Bağışı Yapabilir?
Organ bağışı yapmak isteyen kişiler belirli kriterleri karşılamalıdır.
Genellikle 18 yaşını doldurmuş herkes, organ bağışında bulunabilir. Bireyin özgür iradesi ile verdiği bir karar olmalıdır. Kişinin bağış kararı, tamamen kendi isteğiyle yapılmalıdır.
Sağlık durumu, bağışlanacak organların uygunluğunu belirlemektedir. Bulaşıcı hastalığı, aktif kanseri veya ciddi kronik hastalığı olmayan kişiler bağışı gerçekleştirebilirler.
Yaşamını yitirdikten sonra organ bağışı yapmak isteyen kişilerin beyin ölümünün gerçekleşmiş olması gerekir. Bitkisel hayatta yaşamı devam eden bireylerden organ alımı yapılmamaktadır. Beyin ölümü tanısı, tıbbi olarak geri dönüşü olmayan bir durumdur ve vasiyet bırakılan organlar bu durumda bağışlanabilir.
Beyin ölümü dışındaki ölüm durumlarında, organların nakle uygun olup olmadığına tıbbi profesyoneller karar verir. Her ölüm durumunda organların nakil için uygun olması mümkün değildir.
Organ bağışı yapmak isteyen herkes sağlık kuruluşlarına başvurarak gerekli bilgileri alabilir ve organ bağışçısı olabilir.
Organ Bağışından Yararlanacak Kişi Nasıl Seçilmektedir?
Organ bağışından yararlanacak kişilerin seçimi, oldukça titiz ve adil bir süreçtir. Organ nakli bekleyen hastalar, ulusal veya uluslararası organ bekleme listelerine kayıtlıdır. Bu listeler, organ bağışına ihtiyacı olan kişilerin sağlık durumlarına göre önceliklendirildiği bir sistemle yönetilir.
Organ bağışında bulunulduğunda, bağışlanan organın uygun bir hastaya nakil edilebilmesi için birkaç faktör göz önünde bulundurulur. Bunlar arasında hastanın tıbbi aciliyeti, kan grubu, doku uyumu, organın boyutu ve hastanın genel sağlık durumu gibi kriterler yer alır. Ayrıca, organın alındığı yer ile naklin yapılacağı hastanın bulunduğu yer arasındaki mesafe de göz önünde bulundurulur, çünkü organlar sadece belirli bir süre canlı kalabilir. Bu süreç, tamamen tıbbi profesyoneller tarafından yönetilir ve hastanın en iyi şekilde yararlanabileceği organı almasını sağlamak amacıyla büyük bir hassasiyetle yürütülür.
Neden Organ Bağışçısı Olmalıyız?
Her yıl binlerce insan, organ nakline ihtiyaç duyduğu halde uygun bir donör bulunamadığı için hayatını kaybetmektedir. Organ bağışçısı olarak, ölümünüzden sonra bile birçok insana yaşam şansı sunabilirsiniz.
Organ bağışı, sadece hayat kurtarmakla kalmaz, aynı zamanda ciddi sağlık sorunları yaşayan bireylerin yaşam kalitesini de önemli ölçüde iyileştirir. Böbrek yetmezliği, kalp hastalıkları, karaciğer sirozu gibi hayati tehlike arz eden durumlar, organ nakli ile tedavi edilebilir.
