Peptik Ülser Nedir?
Ülser en sık görülen sindirim sistemi hastalıklarından biridir. Mide ve onikiparmak bağırsağında (duodenumda) görülen ülserlere genel olarak ‘Peptik Ülser’ adı verilmektedir.
Mide ülseri, midenin iç yüzeyinde olan, onikiparmak bağırsağı ülseri ise ince bağırsağın üst kısmında çeşitli sebeplerden dolayı gelişen açık yaralara ve doku kayıplarına verilen isimdir.
Ülser Belirtileri Nelerdir?
Ülserin en yaygın belirtisi sürekli mide ağrısı veya karın üst bölgesinde hissedilen ağrıdır. Bu ağrı onikiparmak bağırsağı ülserinde bazen hastayı gece uykusundan uyandıracak kadar fazla olabilir.
Ülser nadiren de; açıklanamayan kilo kaybı, bulantı veya kusma, sık acıkma, yemek yedikten sonra olan midede yanma gibi şikayetlere sebep olabilir. Bazen de dışkıda koyulaşma, siyah renkli dışkılama, kanlı kusma, baygınlık hissetme gibi daha ciddi belirti ve semptomlara neden olabilir.
Ülser Sebepleri Nelerdir?
Ülserlerin en yaygın nedeni Helicobacter pylori bakterisi enfeksiyonudur. Ayrıca ağrı kesiciler, bazı ilaçlar, sigara kullanımı, alkol tüketimi, dengesiz ve sağlıksız beslenme , uzun süre aç kalmak, yoğun tempo ve stres, besinlerde hijyen hususuna dikkat etmemek, genetik faktörler, fazla kafein tüketimi gibi nedenler de ülsere neden olabilir.
Ülser Komplikasyonları Nelerdir?
Peptik ülser, eğer tedavi edilmezse çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Mide ülseri veya onikiparmak bağırsağı ülserleri tedavi edilmezse kanayabilir.
Kırmızı renkli kan kusma, kahve telvesi şeklinde kusma, siyah ya da katran şeklinde dışkılama, dışkıda kan görülmesi ülser kanaması belirtileridir. Kan kaybı az miktarda veya yavaş ise anemiye (kansızlığa) yol açabilir, hızlı ve şiddetli kan kayıplarında ise hastaneye yatış ve kan transfüzyonu gerekebilir.
Peptik ülser tedavi edilmezse, ‘Perforasyon’ adı verilen mide duvarında veya ince bağırsak duvarında delinmeye sebep olabilir. Bu durumda hastanın karın üst bölgesinde hiç geçmeyen, ağrı kesicilere bile yanıt vermeyen şiddetli bir karın ağrısı olur, karın sertleşir ve hareket yeteneği çok kısıtlanır.
Tedavisi genellikle ameliyat ile mümkündür. Bu şikayetler varlığında mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Ülser Teşhisi Nasıl Konulur?
Ülserin teşhisi için üst sindirim sistemi endoskopisi (özöfagogastroduedenoskopi) gerekmektedir. Gerekli durumlarda bu işlem sırasında biyopsi (parça) alımı da yapılmaktadır.
Ülser Tanısı Konulduktan Sonra Ne Yapılmalıdır?
Endoskopi ile ülser tanısı konulduktan sonra midedeki asit salınımını baskılayıcı ilaç tedavisine başlanır ve bunun yanı sıra hastanın bazı besinlerden, baharatlardan ve stresten uzak durulması tavsiye edilir. Eğer ülsere sebep olan ‘Helicobacter pylori’ bakterisi ise bu enfeksiyona yönelik antibiyotik tedavisine başlanır.
Sigara kullanımı ülser oluşumunu arttırmaktadır. Bu yüzden sigara içen kişilerde iyileşme süreci yavaş olabilir. Aynı şekilde alkol alımı da mide hastalıklarının tedavisini zorlaştırır. Özellikle akut ülserde alkol tüketiminden kesinlikle uzak durulmalıdır. Fazla kafein tüketimi, ülserin tetiklenmesine sebep olabileceği için çay ve kahve tüketiminin azaltılması gerekmektedir.
Ülser Kanaması Bulguları Varlığında Ne Yapılmalıdır?
Hastada ülser kanamasına ait bulgular varsa zamanlamasıyla ilgili kesin kurallar olmamakla birlikte 24 saat içinde üst sindirim sistemi endoskopisi yapılması önerilmektedir. Bu hastalarda endoskopi hem tanı aracıdır, hem de yapılan endoskopik müdahale yöntemleri ile aynı zamanda tedavi aracıdır.
Endoskopik tedavilerin yetersiz kaldığı hallerde anjiyografik girişimler ve cerrahi tedavi etkin rol oynamaktadır. Riskli endoskopik bulguları olan, endoskopik tedavi imkanı olmayan veya kanaması endoskopik tedaviye rağmen tekrarlayan hastalarda cerrahi tedavi düşünülebilir.
