Varis Nedir?
Varis; toplardamarlarda sıklıkla bacaklarda görülen genişleme, kıvrımlaşma ve bunlara eşlik eden kılcal damarlarda çatlama demektir. Varis, toplardamarların genişlemesi ve kan akışının yavaşlaması sonucu ortaya çıkar.
Varis Neden Olur?
Temel nedenlerden biri, toplardamarlardaki kapakçıkların düzgün çalışmaması, yani kaçak yapmasıdır. Bu kaçak nedeniyle, yukarı doğru çıkan kan tekrar aşağıya geri döner. Bu durum, damarlarda kan birikmesine neden olur, toplardamarlar genişler ve duvarlarındaki elastikiyet kaybolur. Zamanla genişleme hızlanır ve artan basınç, ana damarın dışındaki diğer toplardamarların da genişlemesine yol açar.
Özellikle kasık bölgesindeki ana toplardamar ile bacaktaki büyük safen toplardamarının birleşim yerindeki kapakçık kaçağı, varislerin ana sebebidir. Bu kaçağın düzeltilmesi, varis tedavisinin tamamlanması için şarttır. Normalde, kanın aşağı doğru kaçmasını engelleyen bu kapakçıklar sayesinde kan yukarı çıkarak kalbe geri dönebilir. Kulakçıklardaki bu işlev bozukluğu, varislerdeki kapak yetmezliğinin en basit tanımıdır.
Varis Gelişimini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Genetik
Varis hastalarında kadın akrabalarda varis öyküsü: % 49, erkek akrabalarında: % 19 oranında görülür.
Gebelik
Gebelik sırasında değişen hormon düzeyleri ve özellikle progesteron hormonun damar duvarında yaptığı genişleme en önemli nedenlerdendir. Büyüyen rahimin karın içi damarlara yaptığı baskı bacaklarda toplardamar dolaşımını bozar. Oluşan bası nedeniyle bacaklarda varisin gelişimi yanında genital bölgede ve kasıklarda da varis gelişebilir.
Bu tür sorun gelişebilecek hastaların mutlaka! Koruyucu korse ve külotlu varis çorabı giymeleri önerilir. Gebelik sırasında fazla kilo alımı da etken kabul edilir. Sık gebeliklerde ve aşırı kilo alımı ile varisler kalıcı hale gelebilir.
Yaş
Bu tür sorun gelişebilecek hastaların mutlaka! Koruyucu korse ve külotlu varis çorabı giymeleri önerilir. Gebelik sırasında fazla kilo alımı da etken kabul edilir. Sık gebeliklerde ve aşırı kilo alımı ile varisler kalıcı hale gelebilir.
Cinsiyet
Kadınlarda varis daha sıktır. Her 4 kadına karşı 1 erkekte görülür.
Uzun Süre Ayakta Kalmak veya Oturmak
Uzun süre meslek icabı ayakta kalanlar (ev hanımları, güvenlik görevlileri, tezgahtarlar, cerrahlar) varis açısından risk altındadırlar. Ofisde uzun süre oturanlar sık sık bacak bacak üstüne atanlarda kan akışının bozulmasına bağlı olarak varis açısında risk altındadırlar. Ayakta kalınca toplardamarlarda basınç artışı olur. Uzun süre oturur pozisyonda ve dizlerin büküldüğü durumlarda toplardamar dolaşımı bacaklarda bozulur.
Güneşte Uzun Süre Kalma
Güneşte ya da sauna, hamam gibi sıcak ortamlarda uzun süre kalındığında vücudun ısı düzenlemesi sonucunda damarlarda genişleme olur.
Giyim
Dar pantolonlar, sıkı çizme ve botlar kan dolaşımını etkileyerek varis oluşumuna neden olabilir.
Fazla Kilo
İdeal ölçülerinin üzerindeki kiloda olanlarda varis gelişimi daha sık görülür.
Varisin Belirtileri Nelerdir?
- Bacaklarda mavi mor şişlikler
- Kırmızı kılcal damar çatlamaları
- Ağrı
- Kramplar
- Bacaklarda ağırlık hissi
- Bacaklarda şişlik ve uyuşukluk
- Kaşınma belirtiler arasında sayılır
Tedavi edilmeyen bacakta ayak bileği ve ayak üstünde kalıcı şişlik (ödem) görülebilir. Varis bu aşamaya gelmeden tedavi edilmesi gereklidir.
Çok ileri aşamalarda kanın birikmesi ve içindeki renkli pigmentlerin deriye yerleşmesi ile ciltte kahverengi lekeli bölgeler ortaya çıkar. Bu ilk bakışta toplardamarlarda ciddi bir kaçak ve varis olduğunun göstergesidir. Son dönemde ise ender olarak bu lekeli bölgeler üzerinde açık yara (ülser) oluşur.
Varis hastalarında, toplardamarda pıhtı oluşma ve pıhtının akciğere atma riski, varis olmayan kişilere göre daha yüksektir. Bu risk, özellikle ileri derecede varisi olan ve hareketsiz bir yaşam tarzı süren kişilerde daha fazladır.
Varisin Çeşitleri Nelerdir?
Kalın varisler (Büyük Varisler), Orta Varisler (Orta Varisler) ve İnce Varisler (Küçük Varisler) çaplarına göre yapılan ayrımdır. Her hastada üçü ya da birkaçı bir arada bulunur. Küçük varislere ‘kılcal varis’ de denir. ‘Mavi’ ya da ‘kırmızı’ renkte görülürler. Ağrısızdırlar. Çapları 2-3 mm kadar çıkabilir. Damarlar zaman içinde komşu bölgelerden başlayarak çoğalırlar. Sıklıkla bacaklarda ve yüzde görülürler. Tüm kılcal varisler için bir sınıflama vardır.
- Çizgisel
- Dallanan
- Örümcek ağı
- Noktasal
Varis İçin Ultrason Tetkiki
- Varis için Alt Ekstremite (bacaklar) toplar damarları (venöz:venler) incelenir
- Açlık ya da su içme gibi bir hazırlık aşaması yoktur
- Ultrason zararsızdır. Radyasyon yaymayan bir tetkiktir. Hamilelerde güvenle yapılabilir
- İşlem ayakta ya da yatar pozisyondayken yapılır
- Ağrısız bir incelemedir. Yaklaşık 30 dakika sürer
- Tetkik sonrasında günlük yaşantınıza hemen dönebilirsiniz
Varis Tedavisi Nasıl Yapılır?
Her varis hastasında yüzeyel görüntü ve şişliğin altında bir sorun olup olmadığı ultrason ile mutlaka incelenmelidir. Önce altta yatan sorun tedavi edildikten sonra yüzeyel estetik görüntü tedavi edilir. Varis tedavisi planlaması kişiye özel olmalıdır.
İlgili toplardamar çapı 5 mm’den fazla ve reflü 3-4 derece ise ablasyon (yakma, kapatma) işlemi sıklıkla lazer (en iyi sonuç alınan), radyofrekans veya yapıştırıcı ile yapılmaktadır. Bu işlem ameliyathanede lokal ya da spinal anestezi ile yapılmaktadır. Spinal Anestezi yapılırsa bir gece yatış olabilir.
Estetik Varis Tedavisi Nasıl Yapılır?
İlke olarak altta yatan bir kaçak yoksa ya da kaçak tedavi edildikten sonra estetik olarak yüzeyel varisler tedavi edilir.
Skleroterapi yani köpük tedavisi görünen damarların içine ilaç verilerek görüntünün ortadan kaldırılması işlemidir. Köpük tedavisine uygun olmayan damarlar ise lazer ya da elektrokoagülasyon işlemi ile temizlenir. Bu işlemlerde gerekirse lokal anestezi ve buz kullanılarak ağrısız hale getirilir. Köpük tedavisinden sonra 48-72 saat bandaj ve baskı uygulaması yapılmaktadır. Genelde 2+1 seans olarak toplam üç seans uygulanmaktadır.
